Stres hayatın her alanınızda karşımıza çıkan bir etken. Stresin etkileri sadece insanlarda değil hayvanlarda da ciddi sonuçlar doğurabiliyor. O zaman birlikte hayvanlarda stres kaynaklı zararı inceleyelim.
Hayvanlar her gün farklı stres çeşitleriyle karşı karşıya kalırlar: diyetlerinde veya ham madde kalitesindeki değişiklikler, yüksek sıcaklık, hastalıklar, işletim ve değişiklikler gibi.
Şiddetli stres altında, performans veya sağlıkları etkilenecektir. Performansla ilgili parametreler düşecektir (büyüme, yem verimliliği, et kalitesi…) ve bazı patolojiler de ortaya çıkabilir. Stres, lipitleri veya proteinleri oksitleyen hücrelerde serbest reaktif radikallerin üretimini tetikler. Bu serbest radikaller normal şekilde düzenlenirler; ancak stres koşulları altında, serbest radikallerin seviyesi önemli ölçüde artabilir ve hücre yapılarında önemli hasara neden olurlar ve bir dereceye kadar da hayvan sağlığını etkileyebilirler.
Bu olumsuz etkilerden kaçınmak için, hücrelerde doğal olarak antioksidan mekanizmaları bulunur. İdeal bir durumda, hücre bütünlüğünü ve sağlığını koruyan oksidasyon ve antioksidan mekanizmalar arasında bir denge kurulur. Antioksidanlar, reaktif radikalleri nötralize edebildikleri için oksidatif strese karşı önemli bir savunma mekanizmasıdır.
Yüksek verimli hayvanlarda veya stresli dönemlerde, vücutta doğal olarak bulunan antioksidan mekanizmalarına ek olarak hayvanların sağlığını desteklemek için çoğunlukla antioksidan kapasitesine sahip bileşenler de sunulur. Birçok bileşen ilginç antioksidan etkiler göstermiştir. Ancak en iyi doğal antioksidan kaynağını belirlemek zordur: Toprağın türü, ışığa maruz kalma, yağış, kültür yöntemleri ve ağaç başına meyve verimi gibi çevresel faktörlerin nihai konsantrasyon ve aktivite üzerinde derin bir etkisi vardır. Bunlara ek olarak, in vitro yöntemler antioksidanları değerlendirmek için iyi bir ön yaklaşımdır; ancak çözeltileri doğrulamak için in vivo çalışmalar gereklidir. Bu nedenle, ideal çözümü belirlemek için bilimsel yaklaşım 2 aşamaya ayrılabilir: bireysel bileşenlerin değerlendirilmesi ve değişkenliği; ve optimal bileşenlerin formülasyonu.
STRES OLAYLARI SIRASINDA PERFORMANSI DESTEKLEME
Çiftlik hayvanlarından genetik potansiyellerinin en üstünde performans göstermesi beklenirken, oksidatif stres normal koşullar altında da ortaya çıkma eğilimi gösteriyor. Doğal antioksidan takviyesi, yüksek verimli yaşamı boyunca hayvanın her türlü çevresel stres etkeninin üstesinden gelmesine destek olur.
Isı stresi, hayvanların performansını ve sağlığını etkileyebilecek stresin iyi bir örneği olacaktır. Çeşitli çalışmalar, ısının çeşitli parametreler üzerindeki etkisini vurgulamıştır (Tawfeek, 2014). Bu türden olaylar, hayvanların performansını değil aynı zamanda nihai et kalitesini de etkilemiştir:
• Örneğin, kuşlarda, daha yüksek ortam sıcaklığının vücut ağırlığını, yem alımını ve yem verimliliğini ciddi şekilde azalttığı, ayrıca karın yağ ve ölüm oranını arttırdığı gözlenmiştir
• Buna paralel olarak, ısı stresi önemli ölçüde malondialdehiti arttırmış ve protein ve glutatyon peroksidazı azaltmıştır; bu da et kalitesi ve sızma kaybı üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olabilir
Neyse ki antioksidan takviyesi bu etkilerin çoğunu hafifletebiliyor, çünkü bazı sonuçlar, diyetlere antioksidan takviyesi yapılmasının ısı stresinin piliçlerin performansı üzerindeki zararlı etkilerini gidermeye katkıda bulunabileceğini göstermektedir.
Sonuç olarak; titiz bir seçim ve formülasyon sürecine dayandırıldıklarında doğal antioksidanlar, zamanla yem formülasyonlarını iyileştirmek ve çeşitli stres ve zorlukların olumsuz etkilerini azaltmak üzere iyi bir araç olmak için beslenme uzmanları açısından esnek bir araç olarak düşünülebilirler. Her şey göz önünde bulundurulduğunda, bazı antioksidan özellikleri bulunan sadece tek bir hammadde kullanmak, bileşimin ve aktivitenin değişkenliği nedeniyle çok riskli olabilir. Bununla birlikte, yüksek kaliteli ve tutarlı fitojenik ve fikojenik kaynaklarını (yani bitki ve deniz yosunlarından elde edilen metabolitler) birleştiren yeni nesil doğal antioksidanlar, artık beslenme uzmanlarına hayvanların performansını desteklemek, et kalitesini korumak ve stres olayları sırasında sağlık sorunlarını azaltmak için esnek ve uygun maliyetli çözümlerle yeni bakış açıları sunuyor.