Sektörün önemli isimlerini buluşturan 5. Ulusal-2. Uluslararası Koyun-Keçi Sağlığı ve Yönetimi Kongresi 27-30 Nisan tarihleri arasında Marmaris’te gerçekleştirildi. Üç gün süren kongrenin yoğun bilimsel içeriği katılımcılardan tam not aldı. Kongrenin açılış konuşmasını yapan Çiftlik Hayvanları Hekimliği Derneği Başkanı Prof. Dr. Hasan Batmaz, konuşmasında öncelikle yaşadığımız büyük deprem felaketinden dolayı üzüntülerini dile getirdi. Depremden etkilenen veteriner hekimlerin destekçisi olduklarını belirtti. 2019 yılından itibaren pandemi nedeniyle kongreyi gerçekleştiremediklerini söyleyen Prof. Dr. Hasan Batmaz, 4 yıl aradan sonra tekrar bir arada olmaktan mutluluk duyduklarına değindi.
“Çiftçiyi yaşat, aç kalma…”
TÜİK verilerine göre ülkemizde 2021 yılında 45.1 milyon koyun ve 12.3 milyon keçi bulunduğunu ancak 2022’ye gelindiğinde bu sayıların 44.6 milyon koyuna ve 11.5 milyon keçiye düştüğüne dikkat çekti.
Hasan Batmaz, nüfusumuzun 40 yılda yaklaşık %86 oranında artarken Türkiye gibi kurak ve sıcak iklim şartlarına göre en uygun hayvan türleri olan koyun ve keçi sayısının azalmasının büyük çelişki oluşturduğunu söyledi. Son yıllardaki kuraklık ve her geçen gün artan küresel ısınma tehdidiyle koyun ve keçilerin gelecekte daha önemli hayvan türleri olacağının altını çizdi.
Ekolojik koyun-keçi yetiştiriciliğinin gelecekteki yapay et pazarlarından daha az etkileneceğini söyledi. Son yıllarda meraya bağlı yetiştiriciliğin olumsuz etkilendiğine dikkat çeken Batmaz, entansif işletmelerde yem giderlerinin yükselmesinin yetiştiriciyi zorda bıraktığını belirtti.
Özellikle küçük ve orta büyüklükteki yetiştiricinin azalması ve kırsal kesimden göçün artmasıyla üretimin azaldığını ve artan talebin karşılanamadığını söyledi. Tüketicide bu hayvan türlerinin etlerine karşı olan önyargının, artan fiyatlarla birlikte geride kaldığına değindi. Prof. Dr. Hasan Batmaz daha önce yetiştiricinin yaşadığı isyanın günümüzde tüketiciye yansıdığına ve tüketicinin et ve süt fiyatlarından şikayetinin arttığına dikkat çekti. Toplumun daha sağlıklı gıdayı alabilmesi için üreticinin desteklenmesi gerektiğinin altını çizerken bu desteğin, yalnızca üreticiyle sınırlı kalmayıp tüketiciye de etkisi olacağını vurguladı.
‘Ülkemiz Hayvancılığında Başlıca Sorunlar ve Öneriler’
Konuşmasının devamında, Çiftlik Hayvanları Hekimliği Derneği olarak kongre ve eğitim toplantıları dışında 2021 yılında ‘Ülkemiz Hayvancılığında Başlıca Sorunlar ve Öneriler’ başlıklı rapor yayınladıklarını söyleyen Hasan Batmaz, bu raporda öne çıkan konulardan bazılarının ‘koyun-keçi yetiştiriciliğinin desteklenmesi’, ‘mera hayvancılığının geliştirilmesi’, ‘yetiştiricinin kar etmesi’ ve ‘kırsal kesimden göçün önlenmesi’ olduğunu belirtti. Diğer bir sorunun keçi ve orman sorunu olduğuna dikkat çekti. Orman fidanlıklarına keçi sokmanın yaşlı ve erişkin ağaçların bulunduğu ormanlara yararı bulunduğunu ve bu konuda keçi yetiştiricilerinin ve çobanların eğitilmesi gerektiğini anlattı.
“Yetiştiriciye gereken destek verilmeli”
Prof. Dr. Hasan Batmaz, ülkemizde hayvancılığın gelişmesi için tek tip yetiştirme ve destekleme olmaması gerektiğini söylerken, küçük aile işletmelerine ve meraya bağlı yetiştiriciliğe destek verilmesinin önemine parmak bastı. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde yetiştiricinin daha çok bilgilendirilmesi ve entansif işletmelerde verimi artırıcı uygulamaların yapılmasının zorunlu olduğunu belirtti.
“Kuzu ve oğlak ölümleri başlıca sorunumuz”
Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde koyun ve keçilerde beslenme ve metabolizma hastalıkları, üreme problemleri, yavru atma, kuzu ve oğlak ölümlerinin her zaman güncelliğini koruduğunu belirten Hasan Batmaz; anket çalışmalarına göre en büyük problemin kuzu ve oğlak ölümleri olduğuna dikkat çekti. Kuzu ve oğlakların buzağılar gibi bireysel barındırılmaması, barındırma şartlarının kötü olması ve özellikle bu alandaki yetiştiricinin bilgi düzeyinin daha geri olmasının bu sorunun büyüklüğünü artırdığının altını çizdi. Kongrede, yetiştiriciye faydalı olmaya yönelik özellikle bu alanda çalışan veteriner hekimlere konular sunmak istediklerini söyleyen Batmaz; güncel besleme, üreme ve abort, mastitis ve süt kalitesi, paraziter hastalıklar, klinik hastalıklar ve nekropsi konularına yer verdiklerini belirtti. Alanlarında uzman ve dünyada söz sahibi olarak bilinen İrlanda, İskoçya, İtalya ve Yunanistan’dan 4 ve yurtiçinden 5 konuşmacının yer aldığını söyledi. Kongrede ayrıca 4 farklı workshop ve İspanya’dan özel sektörün 3 ayrı sunumunun bulunduğunu, 15 sözlü ve 5 adet poster bildirinin yer aldığına dikkat çekti.
“Dünya Veteriner Hekimler Günümüzü kutlarım”
Konuşmasının sonunda kongrenin önemli bir ayrıcalığının Cumhuriyetimizin 100. Yılında gerçeklemesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hasan Batmaz; kongreye ilgi gösteren ve destek veren konuşmacılara, sponsorlara ve katılımcılara teşekkürlerini iletti. Tüm meslektaşlarının Dünya Veteriner Hekimler Günü’nü kutladıktan sonra, kongrenin tüm meslektaşlarına, katılımcılara, ülkemiz koyun-keçi yetiştiricilerine yararlı olmasını temenni ederek konuşmasına son verdi.
“Buğday ile koyun, gerisi oyun”
Veteriner Hekimler Derneği Başkanı Dr. Gülay Ertürk konuşmasında, Anadolu halkının ‘Buğday ile koyun, gerisi oyun’ sözüne dikkat çekerek, koyununuz ve onu besleyecek buğdayınız varsa sırtınız yere gelmez ifadelerini kullandı. Dünyadaki açlık ve gıda sorununa parmak basan Ertürk, ülkemizdeki hayvancılık sorunlarına değindi. Kırmızı et tüketiminde dünya standartlarına göre oldukça geride olduğumuzu belirtti ve gerekli aminoasit ve vitaminlerine ulaşamadığımızı söyledi. Tüketim azlığını arz-talep dengesine bağlayarak, yetiştiricinin de ekonomik sebeplerden ötürü hayvancılıktan vazgeçtiğini anlattı. Dr. Gülay Ertürk, geçmişten günümüze mera alanlarının iyi değerlendirilmediğine değindi ve meracılığın önemine dikkat çekti. Konuşmasının önünde Veteriner Hekimler Derneği olarak gıda problemlerini önceliğine aldıklarını söyleyen Gülay Ertürk, bu konuda mücadeleyi sürdüreceklerini belirtti.
“Bir ülkenin gelişmişliği, hayvansal protein tüketimiyle doğru orantılıdır”
Bursa Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hüseyin Yıldız konuşmasında, insanoğlunun en önemli sorunlarından birinin yeterli ve dengeli beslenme olduğunu söyledi. Günümüzde ülkelerin gelişmişlik düzeyinin algılanmasında en önemli kriterlerinden birinin hayvansal protein tüketim miktarı olduğuna değindi. Hayvansal protein tüketimi ile kalkınma arasında paralellik bulunduğunu söyleyen Hüseyin Yıldız, toplumun gıda güvencesinin sağlanmasının gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun her ülkenin temel politikaları arasında yer alması gerektiğini vurguladı. Ülkemizde hayvansal proteinin en kolay ve en ucuz şekilde elde edildiği türlerin koyun ve keçiler odluğunu belirtti. Merayı en iyi şekilde değerlendiren ve yararlanan ve yılın her döneminde merayı kullanan koyun ve keçilerin, ülkemizin coğrafi yapısına ve iklim şartlarında da oldukça uygun olduğunu söyledi. Prof. Dr. Hüseyin Yıldız, ülkemizin küçükbaş yetiştiriciliğinde çok önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen bu potansiyeli yeterince kullanamadığımızı belirtti. Potansiyeli iyi değerlendirmek için öncelikle sağlıklı sürüler elde etmenin şart olduğunu anlattı. Bu kongrede sağlıklı sürü elde etme üzerinde durulacağını ve ülkemiz küçükbaş yetiştiriciliğine fayda sağlayacağını söyleyen Yıldız, kongrede emeği geçen herkese teşekkürlerini sunarak konuşmasını sonlandırdı.
Kongreye, katılımcılardan tam not
TVHB Merkez Konseyi Başkanı Murat Arslan’ın konuşmasıyla son bulan açılış konuşmalarının ardından kongre, Prof. Dr. Türel Özkul’un ‘Cumhuriyetimizin 100. Yılında Türk Veteriner Hekimliğinin Temelleri’ isimli sunumla devam etti. Hemen sonrasında yayınlanan ‘Ord. Prof. Dr. Süreyya Tahsin Aygün Belgeseli’ büyük beğeni topladı. Kongrenin ikinci gününde Dr. Öğr. Üyesi Barış Güner, Prof. Dr. Özgür Özyiğit, Prof. Dr. John Mee, Prof. Dr. Laura Alons, Pablo Ulibarri, Prof. Dr. Neil Sargison, Prof. Dr. Bayram Şenlik ve Prof. Dr. Levent Aydın sunumlarını gerçekleştirdiler. Hemen ardından başlayan workshoplara da katılımcıların ilgisi yüksekti. Kongrenin üçüncü ve son gününde ise Prof. Dr. Tolga Karapınar, Prof. Dr. Hasan Batmaz, Pro. Dr. George Fthenakis, Prof. Dr. Mehmet Maden, Alparslan Uzun ve Prof. Dr. Antonello Cannas sunumlarını gerçekleştirirken yine workshoplar ve sözlü bildiriler yer aldı. Bilimsel içeriği oldukça yoğun olan kongre, katılımcılardan tam not aldı.
Referans: Infovet, Mayıs 2023, “Koyun ve keçi yetiştiriciliği”, https://infovetdergi.com/tavuklarda-c-vitamini-yararliama-ekonomik-degil/