Ruminant beslenmede korunmuş yağların kullanımı birçok konuda fayda sağlar. Süt hayvanlarının diyetlerine yağın eklenmesi, laktasyondaki ineklerde enerji dengesini ve dolayısıyla doğurganlığı, süt üretimini ve diğer biyolojik işlevleri iyileştirebilir.
İlk olarak, diyet yağları, rumende bozulmaması için, formaldehit ile muamele edilen bir protein ile kaplanarak korunuyordu. Bu ürün, rumen fermantasyonu ile etkileşimi, yüksek üretim maliyeti, sürekli olarak güvenilir bir ürün üretmenin zorluğu ve formaldehit kullanımı için hükümetlerin onayının olmaması nedeniyle ticari olarak uygun hale gelememiştir. Bu nedenle, yalnızca rumende korunan değil, aynı zamanda ince bağırsaktan verimli bir şekilde emilen korumuş yağların geliştirilmesinde ilerleme kaydedilmiştir.
Hangi teknolojiler bu amaca göre kullanılıyor?
Kristalin ya da peletlenmiş yağ asitleri: Bunlar, doymuş yağ asitlerinin basınç altında sıvılaştırılarak ve soğutulmuş bir ortama püskürtülmesiyle yapılır, böylece yağ asitlerinin erime noktası yükselir ve rumen sıcaklığında korunurlar, böylece rumen hidrolizine direnebilirler.
Yağlı açil amid: Bir amine bağlı bir amid aracılığıyla kimyasal olarak bağlanmış bir yağlı amidden oluşur. Bu koruma teknolojisi, karboksil grubu arasındaki amid bağı olarak rumen baypas metionini oluşturmak için kullanılır.
Yağ kompozit jelleri: Yağ damlacıkları, jelleşmiş protein matriksinin içine gömülür. Bu matriks, rumenden geçiş sırasında lipitleri bozulmaya, modifikasyona veya ayrılmaya karşı korur.
Uzun zincirli yağ asitlerinin kalsiyum tuzları: Uzun zincirli yağ asitlerinin (LCFA) karboksil grubu ile kalsiyum tuzlarının (Ca++) reaksiyonu ile hazırlanır. En yüksek bağırsak sindirilebilirliğine sahiptir ve ek bir kalsiyum kaynağı olarak hizmet ederler.
Korunmuş yağ ve kuru madde alımı arasındaki ilişki
Korunmuş yağ ilavesi rumendeki selüloz sindirimini baskı altına almakta olup kuru madde tüketimini azaltmaktadır. Bunun yanı sıra rasyonda yağ kullanılması ile yem tüketiminde meydana gelen düşme, selüloz sindiriminin engellenmesi nedeniyle ruminal dolgunluğunun artması, bağırsak hormonlarından kolestokininin beyin tokluk merkezi üzerine etkisi nedeniyle de gerçekleşir. Kuru madde tüketimi, doymamış uzun zincirli yağ asitlerinin artması ve incebağırsağa geçmeleri nedeniyle azalma göstermektedir.
Korunmuş yağ katkısının kuru madde tüketimi üzerine olan etkileri incelendiğinde farklı sonuçların alındığı görülmektedir. Korunmuş yağ katkısı ile hayvanların kuru madde tüketiminde günlük 0.7 ila 2 kg’lik bir azalmanın oluştuğu bildirimiştir. Fakat yapılan bazı çalışmalarda ise korunmuş yağ katkısının kuru madde tüketimi üzerine olan etkisinin önemsiz olduğu vurgulanmıştır.
Korunmuş yağlarla besleme, normal yağ takviyesine göre kuru madde alımını (DMI) en azından kısmen olumsuz etkileri;
-Rumen sindirimi üzerindeki olumsuz etkilerden dolayı geviş getirme süresinin uzaması;
-LCFA’nın metabolik etkisine bağlı olarak rumen boşalmasının yavaşlaması;
-Gıdaların duodenumdaki akışına yanıt olarak tanımlanamayan kimyasal aracıların salgılanması;
-Bağırsak peptit salgılanmasının bir sonucu olarak sindirim motilitesini azaltan tokluk etkisidir.