Sığır sürülerinde görülen Trichomoniasis enfesksinu konusuna daha detaylı bir yaklaşım yapılması gerekli. Öncelikle ne olduğu ve neden kaynaklandığı önemli bir konu.
TrIchImonIasIs enfeksiyonu nedir?
TrIchImonIasIs enfeksiyonu, sığır reprodüktif sisteminde bulunan obligat bir parazit olan Trıtrıchomonas foetus adındaki flagellalı bir protozoondan kaynaklanır.
Bovine trichimoniasis, doğal çiftleşme sezonunu izleyen infertilite periyodu ile karakterize, sığırların veneral bir enfeksiyonudur. İnfertilitenin asıl sebebi gebelik sırasında oluşan komplikasyonlardan ziyade, piyometra ve uzun süren östrus aralıklarına sebep olabilecek erken embriyonik ölümler veya abortlardır.
Sistemik hastalıklara neden olmasa da, sürüde sıklıkla görülerek sağlıksız buzağıların doğmasına ve buzağılama periyotlarının beklenenden daha uzun sürmesine sebep olur. Trichomoniasisin identifiye edilen risk faktörleri arasında; boğaların yaşı (yaşlı boğalar daha yüksek enfeksiyon riski taşır), sürü büyüklüğü (çok sayıda sığırdan oluşan sürülerde enfeksiyonlara predispozisyon daha fazladır) ve boğalarda enfeksiyon riskinin artmasına bir diğer sebep olan toplu alanlarda ortak otlatmadır.
Trichimoniasis, çoğu yerde tespit edilebilen bir hastalıktır. Geçmişte sürülerdeki problemler primer olarak sütçü sığır çiftliklerinden kaynaklanırdı fakat suni tohumlama kullamının artmasıyla birlikte sütçü sığır sürülerinde enfeksiyonlar büyük oranda azaldı. Günümüzde enfeksiyon, primer olarak etçi sığır sürülerinde, açık ve doğal çiftleşme olanaklarının olduğu durumlarda görülür.
Boğalarda Tritrichomonas foetus’un neden olduğu enfeksiyonlar, herhangi bir klinik belirti göstermeden ve lezyon oluşturmadan seyreder. Enfeksiyona sebep olan organizma boğanın penis ve prepusyumundaki kriptlerde barınan eksternal bir parazit türüdür. Bu kriptlerin yaşa bağlı olarak meydana geldiği düşünülürse, yaşlı boğalar (+4 yaş) çok daha kolay bir şekilde Tritrichomonas foetus enfeksiyonuna yakalanarak bunu çiftleşme sezonlarında bulaştırabilirler.
Genç boğalarda (3-4 yaş altı), trichimoniasis geçici bir enfeksiyon olarak seyreder. Bu boğalar, üreme sezonu sonrası enfeksiyonu başka ineklere bulaştırmanın yanında sezon bittiğinde temizlenerek iyileşme gösterirler. Enfekte boğalar, hastalığa dair bir belirti veya semptom göstermezler. Semen yoluyla bulaşmayı önlemek amacıyla Sertifikalı Semen Servisi (CSS) protokollerine uygun semen üretimi yapan firmaların ürünleri tercih edilerek korunma sağlanabilir.
Enfeksiyon geçiren ineklerin çoğu trichimoniasis protozoonuna karşı bağışık olup bu organizmayı bulundurmadığından, trichimoniasis in diyagnozu sırasında muayenelere inekten başlamak yanlış olur. Boğalarda diyagnoz sırasında prepusyumdan örnek alınarak, bu örneğin kültür içinde gelişimi sonrasında, mikroskop altında incelemeleri yapılarak Tritrichomonas foetus protozoonunu diğerlerinden ayırt etmek için PCR yoluyla doğrulanmalıdır. Bir boğanın enfeksiyonlu tespit edilmesi sürü enfeksiyonu olduğuna dair yeterlidir. Böyle bir durumda, sürüdeki tüm boğalar test edilmelidir. Dişilerde teşhiste; serviko-vaginal mukus, uterus eksudatları, plasental sıvılar veya fötal-abomazal içeriklerden örnek alınarak hazırlanan kültürlerle trichomonadlar test edilerek PCR yoluyla onaylanmalıdır.