Yerli tavuklar ve yerli tavukların genetik çeşitliliği ülkemiz için önemli bir konu. Bu yüzden bu konuya giriş yapamdan önce tavuk türünü biraz inceleyelim.
2003 yılında 24 milyar nüfus ile, dünyada en fazla bulunan kuş türüdür. İnsanlara ki çeşit sık kullanılan besin kaynağı sunarlar: etleri ve yumurtaları. Tavuklar uçamayan kuşlardandır. Yumurta ile çoğalırlar. Akciğerleri ile nefes alan tavuklar, hepçil hayvanlardır.
Tavuklar hayatlarının farklı evrelerinde farklı isimler alırlar. Yeni doğmuş yavrularına civciv genç ve gelişme çağında olanlara piliç, yumurtlama olgunluğuna henüz ulaşmamış, ergenlik öncesi dönemdeki dişiye yarka, cinsi olgunluğa ulaşmış ergin dişilere tavuk, ergin erkeklere horoz denir.
Tavuklarda hayvanın dış görünümü, davranış ve verimlilik durumunu belirleyen, değişik coğrafyalarda evrimleşme sonucu gelişmiş değişik tavuk türleri bulunur. Bu ırklar, “saf” veya “melez” ırklar olarak sınıflandırılabilirler.
Saf ırklar
Saf ırklarda anne ve babadan elde edilen yavrular ebeveynleri ile aynı verim ve biyolojik özellikleri gösterirler. Bunlar et ve yumurtası için tercih edilen kombineler ve sadece yumurtacı özellikleri ile öne çıkan et verimi düşük ırklar veya cüce süs tavuğu olarak kullanılan ırklar olabilir.
Melez ırklar
Genetik yаpı bakımından birbirinden farklı ebeveyn hatların çiftleştirilmeleri ile elde edilen yüksek verimli, bir özelliği öne çıkan ve уaşama gücü yüksek döllere denir. Hibrit veya melez çeşitlerde yavruların kendi arasında çaprazlanmasıyla elde edilen yeni nesillerde 1. derece ebeveynlerinin değil, uzak ebeveynlerinin özellikleri ortaya çıkabilir.
Saf ırkları yetiştirmenin farklı yolları mevcut.
Tavukların üreme hücrelerini dondurmanın daha ucuz bir yoluyla, düşük gelirli tropik ülkelerde gıda üretiminin güvence altına alınması sağlanabilir.
Üreme hücrelerini dondurmanın daha ucuz bir yoluyla, düşük gelirli tropik ülkelerde gıda üretiminin güvence altına alınması sağlanabilir. Kriyoprezervasyon yöntemi, bu bölgelerdeki küçük çiftçiler için önemli bir gelir kaynağı olan 1.600 yerel tavuk ırkının korunmasına yardımcı olabilir.
Üreme hücrelerinin yetişkin çiftlik hayvanlarından dondurularak saklanması rutindir ancak kümes hayvanlarında sorunludur, in vitro alternatifler ise teknik olarak zahmetli ve pahalıdır.